Nie tak dawno temu, 22. czerwca 2014 roku sportowy świat obiegła informacja o dyskwalifikacji mistrzyni olimpijskiej z Londynu Jeleny Łaszmanowej z Rosji. Wydarzenie to – w przypadku tak znanej i podziwianej przez cały sportowy świat sportsmenki – stawia teraz pod znakiem zapytania całe jej osiągnięcia. Mająca zaledwie 22 lata i bagaż sukcesów chodziarka, będąc złapana na stosowaniu dopingu przestaje być autorytetem, a staje się obiektem potępienia. Sprawa ta przyniosła jeszcze jeden skutek. Rozpętała się dyskusja na temat trenera Wiktora Czegina, który sprawuje nadzór nad słynnym ośrodkiem chodziarzy w Sarańsku. Chciałbym więc poświęcić trenerowi Czeginowi swój felieton, aby przybliżyć czytelnikom jego postać i dać trochę więcej światła w tej jakże gorącej jeszcze sprawie.
Wiktor Czegin ze swoimi zawodnikami w Daegu (fot. rusathletic.com)
Od jakiegoś czasu środowisko chodziarskie obrzuciło ostracyzmem trenera Czegina. I bardzo słusznie. Jeszcze 2 miesiące temu pisałem na łamach tego bloga, że sam trener Czegin podawał na pucharze świata w Chinach picie swoim zawodniczkom podczas zawodów. Według najnowszych informacji trener ten został odsunięty od kadry na mistrzostwa Europy do Zurychu do czasu wyjaśnienia sprawy. Przypomnijmy, że mistrzostwa Europy odbędą się w połowie sierpnia w Szwajcarii.
Prezes Rosyjskiej Federacji Lekkoatletycznej (to takie rosyjskie PZLA), Walentyn Bałachniczew zapytany przez gazetę Sowieckij Sport powiedział, że trener Chegin nie będzie w składzie drużyny na mistrzostwa Europy, dopóki nie wyjaśni ostatnich skandali dopingowych, które „zszargały całą karierę Czegina”. Ale zapowiedział również, że nadal może prowadzić swoją szkółkę w Sarańsku. Jak przyznał Bałachniczew, z tym nic nie może zrobić, bo federacja nie jest jego pracodawcą. Złośliwi twierdzą, że to odsunięcie może być niestety jedyną konsekwencją, jaką na razie poniesie trener Czegin, ale powstrzymywał bym się od pochopnych wniosków. Póki co, wydaje się że nastał spadający kurs dla tego najbardziej znanego rosyjskiego trenera chodziarzy…
Jak mówi dalej Walentyn Bałachniczew: „Staramy się chronić trenerów, ale w dzisiejszych czasach trenerzy powinni ponosić odpowiedzialność, jeśli ich sportowcy zostali złapani na użyciu zakazanych środków. Jeśli przypadek jest jednostkowy, to może to umknąć naszej uwadze, ale jeśli tych przypadków jest tak dużo, to mówimy już o procederze dopingowym. Dlatego musimy wprowadzić zwiększenie odpowiedzialności trenerów. Jeśli trener nie wie, że jego sportowiec bierze doping, tak naprawdę nie jest trenerem” – zakończył Bałachniczew.
Ośmiu z dziewięciu rosyjskich chodziarzy na mistrzostwa Europy w Zurichu to podopieczni trenera Czegina.
Sprawa trenera Czegina w rosyjskiej telewizji
Kim jest właściwie Wiktor Czegin? Jest jednym z najbardziej utytułowanych trenerów w historii lekkiej atletyki. Jest głównym trenerem Olimpijskiego Centrum w Sarańsku, porównywanym do słynnego amerykańskiego Oregon Project kierowanego przez Alberto Salazara. Sarańsk to miasto zamieszkiwane przez około 300 tyś. mieszkańców w rosyjskiej Republice Mordowii. Z tego co mi wiadomo, są tylko dwa tak duże ośrodki na świecie dedykowane tylko i wyłącznie chodziarzom (drugi znajduje się w Czeboksarach). Ośrodek jest mocno wspierany przez państwo i z niego wywodzi się ponad połowa rosyjskich chodziarzy na najważniejsze imprezy mistrzowskie ostatnich lat. Ośrodek z Sarańska „produkuje” rzesze medalistów mistrzostw Europy, świata i olimpijskich oraz medalistów pucharów świata i Europy…
Ale zacznijmy od początku. Kiedy Wiktor Czegin zakończył swoją zawodniczą karierę, przyszły guru konkurencji chodu sportowego na świecie poświęcił się funkcji trenera. Nie minęło wiele czasu, kiedy jego podopieczna – nastoletnia Irina Stankina ukoronowała swoje dotychczasowe osiągnięcia poprzez zdobycie tytułu mistrzyni świata w Goeteborgu w 1995 roku. Sukces został doceniony przez włodarzy Mordowii, którzy zdecydowali na zainwestowanie w budowę najlepszego centrum przygotowań chodziarzy na świecie, a Czegin stał się głównym trenerem i kierownikiem ośrodka. Sukces Stankiny został powtórzony wiele razy, a misja tworzenia kolejnych utytułowanych chodziarzy rozpoczęła się. Roczny budżet ośrodka to około 2 miliony dolarów. Centrum mieści się w idealnej, spokojnej okolicy, otoczonej przez lasy. Zawiera wszelkie niezbędne urządzenia do treningu: siłownie, sauny, baseny, 12 hal sportowych i osobną halę lekkoatletyczną, pokoje do masażu, hotel, kawiarnie i restauracje. Cały zespół tworzą oprócz trenerów lekarze i fizjoterapeuci, którzy wspólnie spełniają wszelkie standardy perfekcji. Pozasportowym celem ośrodka – jak mówi Nikolai Merkuszkin, prezydent Republiki Mordowii – jest promowanie kultury i zdrowia wśród społeczeństwa. Mają temu służyć dwa specjalnie opracowane przez niego i stopniowo wdrażane programy rozwoju. Dzięki nim wybudowano do 2006 roku 2425 obiektów sportowych na terenie republiki, ze specjalnym naciskiem na tereny wiejskie. Tak więc nawet najbardziej oddalone miejsca w regionie mają dostęp do sportu na wysokim poziomie. Wynikiem tego jest – jak podają statystyki – udział około 20% populacji Mordowii w sporcie i szeroko pojętej aktywności, podczas gdy reszta kraju zawiera się tylko w 9%. W rejonie silnie rozwija się boks, gimnastyka, zapasy, lekkoatletyka. Z najbardziej znanych nazwisk należy wymienić Aleksieja Miszina (zapaśnik) i Jurija Borzakowskiego (biegacz na średnie dystanse). Oczywiście oprócz chodziarzy, którzy pozostają najbardziej popularnymi sportowcami w regionie. Chodziarskie gwiazdy są najbardziej podziwiane, popularne i rozpoznawane przez okolicznych mieszkańców. Na przykład za zasługi sportowe Olga Kaniskina dostała od miasta apartament i dwa samochody (BMW i Lexusa). Chodziarze dostępują tam najwyższych honorów i odznaczeń. Podobno planowano nawet budowę pomnika upamiętniającego zasługi Wiktora Czegina…
Jako ciekawostkę mogę jeszcze dodać, że trenerowi Czeginowi zaproponowano prowadzenie kadry Chin, oferując 5000 dolarów miesięcznej pensji. Ten odmówił, więc podwojono stawkę do 10 000 dolarów. I to nie skłoniło go do zmiany miejsca pracy, a ofertę dostał ostatecznie Damiliano. Nie wyjaśniono, ile zarabia trener Czogin w Sarańsku.
Chód sportowy jest uczony w każdej szkole w Republice Mordowii, a pozamiejscowe ośrodki Centrum Olimpijskiego w Sarańksu znajdują się w każdym okręgu, gdzie młode talenty są trenowane na miejscu, a najlepsi trafiają do ośrodka znajdując się pod opieką samego Czegina i jego asystentów. W ośrodku na stałe przebywa około 50 chodziarzy w wieku od 12 do 35 lat. Mogą tam mieszkać, uczyć się, trenować i polepszać swoje możliwości, łącząc wszelkie inne aktywności z treningiem.
I tak krok po kroku mordowianie zaczęli zbierać owoce swojej pracy. Niestety kolejne medale były przeplatane kolejnymi wpadkami dopingowymi…
Cztery lata po sukcesie Stankiny mistrzostwa świata wygrał German Skurygin w Sewilli, ale później został zdyskwalifikowany za doping. Był to pierwszy z serii podobnych skandali, które trwają do dzisiaj. Prawdziwą dominację okazali mordowianie w Pekinie, kiedy Olga Kaniskina i Walerij Borczin wygrali zdecydowanie chód na 20km. W Daegu w 2011 roku wszyscy zawodnicy w chodzie pochodzili z Sarańska (przypomnę tylko, że w Rosji istnieje nieformalna rywalizacja pomiędzy ośrodkiem w Sarańsku a ośrodkiem w Czeboksarach, a zdarzają się nawet „transfery” z jednego do drugiego). Szkoła chodziarzy w Sarańsku prezentuje na pewno bardzo wysokie standardy szkolenia, nieosiągalne dla innych krajów. Niestety jest też ciemna strona całego projektu kierowanego przez trenera Czegina. Jest nim już 15 chodziarzy, którzy w ostatnim czasie zostali złapani na dopingu lub naruszyli zasady antydopingowe (jak to się ładnie nazywa). Oprócz tego złapano także maratończyka, Michaiła Łamajewa, a podejrzane wydaje się również przedwczesne zakończenie kariery przez Olgę Kaniskinę i Denisa Niżegorodowa (Waleryi Borczin podobno jeszcze trenuje i może wrócić do sportu). Czyli licznik wynosi na razie 16 zawodników złapanych, ale myślę, że niebawem będziemy odliczali dalej…
Trener Czegin podczas Mistrzostw Świata w Moskwie 2013 (fot. prosportlive.ru)
Obecnie na liście złapanych na dopingu zawodników znajdują się:
Igor Jerochin, olimpijczyk z Pekinu, pomiędzy kolejnymi igrzyskami (Pekinem i Londynem) miał pierwszą „wpadkę”. Wrócił, by ukończyć na piątym miejscu dystans 50km w Londynie, ale wynik został anulowany po wykryciu nieprawidłowości w paszporcie biologicznym, został więc zdyskwalifikowany dożywotnio. Przesunęło to Łukasza Nowaka na ósme miejsce w Londynie.
Kolejna zawodniczka to Tatjana Minejewa, młodzieżowa mistrzyni Europy odbywająca obecnie swoją karę.
Dementij Czeparew, medalista mistrzostw świata juniorów młodszych, złapany na Fenoterolu.
Jekaterina Medwiediewa, mistrzyni świata juniorek złapana na EPO.
Piotr Bogatryew, młodzieżowy mistrz Europy z 2013 roku zdyskwalifikowany na 2 lata za problemy z paszportem biologicznym.
Irina Jumanowa, medalistka mistrzostw świata juniorów młodszych pauzująca za pozytywny wynik testu podczas tegorocznych mistrzostw Rosji (szczegółów środka jeszcze nie ogłoszono).
German Skurygin, mistrz świata z 1999 roku, następnie zdyskwalifikowany za doping. Wrócił w 2003 roku, zdobywając srebro mistrzostw świata w Paryżu (wygrał Robert Korzeniowski). Zmarł w wieku 45 lat.
Waleryi Borczin, mistrz olimpijski z 2008 roku z Pekinu, mistrz świata z 2009 i 2011 roku. Nałożono na niego 12 miesięczną karę w startach pomiędzy 2005 i 2006 rokiem, wplątany w dziwaczne wydarzenia przed igrzyskami w Pekinie. Rosyjska agencja All Sport doniosła na tydzień przed igrzyskami w Pekinie, że Borczin został złapany na stosowaniu EPO (test poza zawodami). Borczin zaprzeczył tym zarzutom, wystartował sobie i wygrał igrzyska, a sprawa nie była nigdy rozwinięta przez rosyjskie władze sportowe.
Siergiej Morozow w czasie mistrzostw Rosji w 2011 ustanowił najlepszy wynik na świecie, ale nie został on uznany jako rekord świata z powodu błędów proceduralnych (brak sędziów międzynarodowych i kontroli antydopingowej). Obecnie zdyskwalifikowany dożywotnio za dwukrotne złapanie na EPO. Morozow po ostatniej „dyskwie” był obecny na pucharze świata w Taicang 2014 jako akredytowany członek sztabu szkoleniowo-medycznego w ekipie Rosji.
Władimir Kanajkin to obecny rekordzista świata na 50km i mistrz świata na 20km. Nie mógł startować w Pekinie na igrzyskach z powodu pozytywnego wyniku testu na EPO.
Wiktor Burajew to medalista mistrzostw świata na 20km, wykluczony z IO w Pekinie za EPO.
Aleksiej Wojewodin, medalista mistrzostw Europy, świata i olimpijski. Nie pojechał do Pekinu za pozytywny test na EPO.
Nadieżda Mokajewa, zaledwie osiemnastolatka, jedna z czołowych juniorek świata, złapana wiosną tego roku podczas mistrzostw Rosji.
Tatjana Akulinuszkina, lat 19. Ostatnio miała przerwę za Fenoterol.
Artur Grigorjew, ostatnio złapany na Carfedonie.
Jelena Łaszmanowa, bezdyskusyjna gwiazda kobiecego chodu sportowego. Złapana na stosowaniu GW501516.
Michaił Łemajew, maratończyk startujący w mistrzostwach świata w 2009 roku. Zdyskwalifikowany po analizie paszportu biologicznego.
Nie ma bezpośrednich dowodów bezpośrednio wskazujących na udział trenera Wiktora Czegina w żadnym programie dopingowym. Jednak publikacja tak wielu zawodników trenowanych przez tego samego człowieka wyraża ekstremalną nieufność. Jared Tallent zwrócił się więc do Sergeja Bubki o poruszenie tej kwestii na mistrzostwach świata juniorów w USA, a ten powiedział, że zajmie się tą sprawą. Tallent bezpośrednio wezwał IAAF do zbojkotowania Czegina poprzez media społecznościowe. Napisał na swoim Twitterze:
(IAAF straci wiarygodność pozwalając Wiktorowi Czeginowi na kontynuowanie pracy trenerskiej. Rekordzistka świata Łaszmanowa jest szesnastym przypadkiem dopingu. #zakaz dla Czegina). Sprawa poruszyła cały sportowy świat. Trzeba by jednak udowodnić, że to Czegin stoi za dopingiem swoich zawodników, a nie będzie to łatwe.
Sergey Bubka obiecał interweniować w sprawie dopingu rosyjskich chodziarzy (fot. ctvnews.ca)
Problem dopingu jest coraz bardziej powszechny w chodzie sportowym. W ostatnich latach, od początku XXI wieku już ponad trzydziestu chodziarzy zostało złapanych na dopingu, z czego szesnastu to Rosjanie. Pięciu obecnych i byłych mistrzów olimpijskich to dopingowicze (trzech Rosjan, jeden Włoch i Greczynka).
Jeśli rozpatrywać wszystkie igrzyska olimpijskie z XXI wieku, to aż pięciu mistrzów olimpijskich w chodzie sportowym zostało wcześniej czy później złapanych na dopingu. Nie jest to dobra perspektywa, bo często startujemy widać z oszustami. Dla przypomnienia następujący mistrzowie olimpijscy dostali czasowe dyskwalifikacje za złapanie na niedozwolonych substancjach: Atanasia Tsoulemeka z Grecji (Ateny 2004), Włoch Alex Schwazer (Pekin 2008), Waleryj Borczin z Rosji (Pekin 2008), Siergiej Kirdiapkin (Londyn 2012) i Jelena Łaszmanowa (Londyn 2012). Czyli większość mistrzów olimpijskich z XXI wieku jest oszustami.
Także Rosyjska Agencja Antydopingowa (RUSADA) wszczęła osobne postępowanie w sprawie grupy i samego trenera Czegina. Śledztwo będzie prowadzone w sprawie „możliwego naruszenia przepisów antydopingowych w odniesieniu do opiekuna zawodników z powodu licznych przypadków dyskwalifikacji jego sportowców”. RUSADA zwróciła się o udostępnienie danych z paszportów biologicznych wybranych sportowców do międzynarodowej agencji antydopingowej (WADA).
Przydało by się w tym wypadku niezależne śledztwo, bo widać, że coś jest na rzeczy. Powinno się zweryfikować te wszystkie podejrzenia. Jeśli trener Czegin ma czyste ręce, tym bardziej powinno mu zależeć na oczyszczeniu swojego imienia. Jeśli ma coś za uszami, im szybciej dowiemy się o skali tego zjawiska i szczegółach, tym lepiej dla naszego sportu i dla zawodników tego trenera, bo jeśli rzeczywiście stosują niedozwolone wspomaganie, to wcześniej czy później może zagrażać to ich życiu i zdrowiu. Mam nadzieję, że obecne działania przyniosą zamierzony skutek i wreszcie będziemy mogli uczciwie rywalizować bez żadnych podejrzeń o nieuczciwe wspomaganie.
Źródła:
http://wintergames.ap.org/article/doping-probe-launched-russian-walkers
http://omarchador.blogspot.pt/2014/07/o-caso-lashmanova-e-o-iceberg-da-dopagem.html
http://www.sports.ru/others/athletics/1022199686.html
http://moti-athletics-roadtoolympics.blogspot.it/2011/08/sandro-damilano-versus-viktor-chegin.html
http://www.insidethegames.biz/sports/summer/athletics/1021253-russia-to-investigate-race-walkers-coach-after-doping-claims-by-australian-olympic-medallist?fb_action_ids=922314694032&fb_action_types=og.recommends&fb_ref=.U8KHjai7E6A.like
Keep walking 